κατηγορικός

-ή, -ό (Α κατηγορικός, -ή, -όν [κατήγορος]

νεοελλ.

φρ. (λογ.) α) «κατηγορική κρίση» — η κρίση με την οποία διατυπώνεται κάποιο συμπέρασμα για ένα πρόσωπο, ένα πράγμα ή μια κατάσταση, η πρόταση στην οποία το υποκείμενο συνδέεται με το κατηγορούμενο με το συνδετικό ρήμα είμαι

π.χ. η γάτα είναι ζώο

β) «κατηγορικός συλλογισμός» — ο συλλογισμός που έχει κατηγορική κρίση στη μείζονα πρόταση

γ) (κατά τον Καντ) «κατηγορική προσταγή» — πρόσταγμα που εκφράζει το ηθικό χρέος και που, σε αντιδιαστολή με τις υποθετικές και εξαρτημένες επιταγές τής καθημερινής ζωής, λ.χ. «αν θέλεις να είσαι υγιής, πρέπει να ακολουθείς τις οδηγίες τών γιατρών», έχει απόλυτο και μη εξαρτημένο χαρακτήρα, λ.χ. «κάνε το καθήκον σου!»

αρχ.

1. αυτός που αναφέρεται στην κατηγορία, ο επιτήδειος για κατηγορία, ο κατηγορητικός*

2. καταφατικός

3. ρητός, θετικός

4. (το αρσ. πληθ. ως ουσ.) οί κατηγορικοί

οι κατήγοροι, οι επικριτές

5. το ουδ. ως ουσ. τo κατηγορικόν

συστηματική και λεπτομερής έρευνα τού υποκειμένου και τού κατηγορήματος.

επίρρ...

κατηγορικώς (Α)

1. καταφατικώς

2. ρητώς, θετικώς.